Ποιος ήταν ο κλαρινίστας που από το Πωγώνι της Ηπείρου που άφησε άναυδους τους μεγαλύτερους Αμερικανούς τζαζίστες;
Ένας από τους μεγαλύτερους Έλληνες κλαρινίστες των τελευταίων ετών, για πολλούς ο κορυφαίος, ειδικά στην ηπειρώτικη μουσική, ο Πέτρος Χαλκιάς, γνωστότερος ως Πέτρος Λούκας Χαλκιάς ή Πετρολούκας Χαλκιάς έφυγε από κοντά μας.
Η ζωή του Πετρολούκα Χαλκιά: από το Δελβινάκι Πωγωνίου στις Η.Π.Α.
Ο Πέτρος Λούκας Χαλκιάς γεννήθηκε στο Δελβινάκι Πωγωνίου το 1934. Πατέρας του ήταν ο επίσης σπουδαίος κλαρινίστας Περικλής Χαλκιάς, ενώ και η μητέρα του Καλλιρρόη καταγόταν από την οικογένεια Χαρισιάδη, μία από τις γνωστότερες οικογένειες παραδοσιακών οργανοπαικτών της Ηπείρου. Αδελφός του ήταν και ο εξαιρετικός βιολιστής Αχιλλέας Χαλκιάς (1937-2015). Ο Πετρολούκας πήρε τα πρώτα μαθήματα κλαρίνου από τον πατέρα του και τον θείο του Κώστα Χαρισιάδη. Μεγάλος δάσκαλός του όμως ήταν ο Φίλιππος Ρούντας, κάτι που ανέφερε και ο ίδιος επανειλημμένα. Έτσι, σε πολύ μικρή ηλικία ο Πέτρος άρχισε να παίζει κλαρίνο σε διάφορα πανηγύρια και γάμους του ακριτικού Πωγωνίου Ιωαννίνων.
Το 1950 ήρθε για πρώτη φορά στην Αθήνα, ενώ το 1955 έκανε την πρώτη του εμφάνιση στη δισκογραφία. Επειδή αρχικά υπήρχε σύγχυση με το επώνυμο Χαλκιάς (ο αείμνηστος Τάσος Χαλκιάς καταγόταν από τη Γρανιτσοπούλα Ιωαννίνων, ενώ ο Περικλής Χαλκιάς, πατέρας του Πέτρου, από την Καστάνιανη Πωγωνίου Ιωαννίνων), ο Πέτρος πρόσθεσε στους δίσκους 45 στροφών όπου έπαιζε κλαρίνο, το όνομα Λούκας, μέσα σε παρένθεση: Πέτρος Χαλκιάς (Λούκας). Επρόκειτο για το όνομα του παππού του Λουκά. Σταδιακά, ιδιαίτερα μετά την επιστροφή του από την Αμερική το 1979, το «Πέτρος Λούκας Χαλκιάς» έγινε Πετρολούκας Χαλκιάς. Πάντως, ο εγγονός του, νεαρός ταλαντούχος κλαρινίστας που συνεχίζει την παράδοση της οικογένειας, λέγεται Πέτρος Χαλκιάς.
1960-1979: η διαμονή στις Η.Π.Α. και η δόξα
Γύρω στο 1960, ο Πετρολούκας έφυγε για τις Η.Π.Α. Όχι μόνο δεν εγκατέλειψε την ηπειρώτικη, κυρίως, παράδοση αλλά φρόντισε να την κάνει γνωστή, εκτός από τους ομογενείς και στους Αμερικανούς. Κορυφαίοι Αμερικανοί μουσικοί της τζαζ μάθαιναν για τον σπουδαίο Έλληνα κλαρινίστα και πήγαιναν να τον παρακολουθήσουν στα κέντρα όπου εμφανιζόταν. Ο Πετρολούκας ήταν ουσιαστικά αυτοδίδακτος και όταν οι Αμερικανοί τζαζίστες το μάθαιναν, έμεναν εμβρόντητοι και έλεγαν: «Φαντάσου πώς θα μπορούσε να παίζει ο Έλληνας, αν είχε κάνει και μουσικές σπουδές» (από αφήγηση του ίδιου). Η Ελλάδα και η Ήπειρος, ιδιαίτερα δεν έφευγαν όμως ποτέ από το μυαλό του. Ιδιαίτερα από τη δεκαετία του 1970 ερχόταν τα καλοκαίρια στην Ελλάδα και έπαιζε σε πανηγύρια κυρίως στην περιοχή του Πωγωνίου. Οι παλιοί του γνώριμοι αλλά και οι νεότεροι που δεν τον γνώριζαν δημιούργησαν ένα φανατικό κοινό, το οποίο σταδιακά μεγάλωνε. Ιδιαίτερα μετά την οριστική επιστροφή του στην Ελλάδα το 1979 η φήμη του ξεπέρασε τα όρια του Πωγωνίου και του νομού Ιωαννίνων και έφτασε σε όλη την Ήπειρο, αλλά και πέρα από αυτή.
Η δισκογραφία και οι μεγάλες επιτυχίες του Πετρολούκα
Το 1979 ο Πετρολούκας Χαλκιάς κυκλοφόρησε ως κλαρινίστας βέβαια, το πρώτο του L.P. στην Ελλάδα με τίτλο «Σαν την πεταλούδα τρέχεις», με ερμηνευτή τον σπουδαίο Κώστα Τζίμα. Για την ιστορία, είχε προηγηθεί το 1977 το άλμπουμ «Xenitemeni Ellines», με παραδοσιακά ελληνικά τραγούδια (από συρτά και καλαματιανά μέχρι τσιφτετέλια) και ερμηνευτή τον Κώστα Σκρεπετό (Kostas Skrepetos). Το L.P. αυτό κυκλοφόρησε στις ΗΠΑ από την Gateway Records, μια δισκογραφική εταιρεία με έδρα το Πίτσμπουργκ της Πενσιλβάνια. Υπάρχουν και άλλα L.P. του Πετρολούκα που κυκλοφόρησαν στις ΗΠΑ, παλιότερα, άγνωστο πότε. Ανάμεσά τους ξεχωρίζει το «Popular Dances of Epirus». Κλαρίνο παίζουν επίσης ο Φίλιππος Ρούντας και ο Μιχάλης Χαλιγιάννης. Τα τραγούδια ερμηνεύει ο Αλβανός ερμηνευτής Ajdin Arslan (Balcan Records, New York). Μετά το 1983, ο Πετρολούκας συνοδεύει στο κλαρίνο όλα τα μεγάλα ονόματα της ηπειρώτικης μουσικής: Λευτέρης Κράνιας, Παγώνα Αθανασίου, Ηλίας Κόντης, Χρήστος Φωτίου, Ανθούλα Νούση κ.ά.
Συνολικά, ο Πετρολούκας Χαλκιάς παίζει κλαρίνο σε 51 άλμπουμ! Από τις αρχές της δεκαετίας του 1980, συνεργάζεται με τον Αντώνη Κυρίτση, έναν τραγουδιστή που κατάγεται από τη Θεσσαλία, αλλά δίπλα στον Πετρολούκα εξελίχθηκε σε έναν από τους κορυφαίους ερμηνευτές ηπειρωτικών τραγουδιών. Ο Πετρολούκας συνέθεσε και εκατοντάδες τραγούδια. Κάποια βασισμένα σε «αδέσποτους» ηπειρώτικους παραδοσιακούς σκοπούς(μερικοί από αυτούς ήταν αυτοσχεδιασμοί του πατέρα του Περικλή) και κάποια άλλα πρωτότυπα. Εννοείται ότι τους χειμώνες σε χορούς διαφόρων συλλόγων από την Ήπειρο και τα καλοκαίρια σε όλη την Ήπειρο και όχι μόνο, ο Πετρολούκας ξεσήκωνε με τον μοναδικό τρόπο του και μάγευε ακόμα κι όσους και όσες δεν έτρεφαν ιδιαίτερη εκτίμηση για τη δημοτική μας μουσική. Δεν δίστασε να συνεργαστεί με καλλιτέχνες από άλλα είδη μουσικής: τον Ross Daly, τον Πέτρο Γαϊτάνο, τον Νίκο Κουρκούλη, τον τζαζίστα Τάκη Μπαρμπέρη, Ινδούς μουσικούς κ.ά.
Οι απώλειες που σημάδεψαν τη ζωή του Πετρολούκα
Θα μπορούσε να πει κανείς ότι ο Πετρολούκας Χαλκιάς έζησε μια ζωή που ξεκίνησε μεν δύσκολα, αλλά σταδιακά μέσα από τη σκληρή δουλειά και την αγάπη για τη μουσική, τον έφερε στην κορυφή. Απλός άνθρωπος ο ίδιος, έμενε στον Βοτανικό της Αθήνας, ενώ το κέντρο του Xalkias Palace στο Μεταξουργείο ήταν σημείο συνάντησης για όλους τους Ηπειρώτες.
Δυστυχώς κάποια χτυπήματα της μοίρας ήταν οδυνηρά για εκείνον. Πριν από χρόνια σκοτώθηκε σε τροχαίο δυστύχημα στην Εθνική Οδό Ιωαννίνων-Άρτας η σύζυγος του Μαρία. Το 2015 έφυγε από τη ζωή ο αγαπημένος αδελφός Αχιλλέας, γεννημένος το 1937. Εξαιρετικός βιολιστής ο ίδιος, και βασικός συνεργάτης του Πετρολούκα. Τρία χρόνια αργότερα το 2018 ο θάνατος του γιου του Χαράλαμπου (Μπάμπη), πολύ καλού κλαρινίστα, σε ηλικία 53 ετών, κλόνισε τον Πετρολούκα που έβρισκε διέξοδο στο αγαπημένο του κλαρίνο και την Ήπειρο.
Σήμερα όχι μόνο η Ήπειρος, αλλά και ολόκληρη η Ελλάδα θρηνούν την απώλεια του τελευταίου, ίσως, από τους μεγάλους Ηπειρώτες κλαρινίστες. Ευτυχώς η παράδοση συνεχίζεται στην «Άπειρο Χώρα» από νέους και μεγαλύτερους μουσικούς. Η παραδοσιακή ηπειρώτικη κομπανία (κλαρίνο, βιολί, λαούτο και ντέφι) διατηρείται πεισματικά, ιδιαίτερα όσο προχωράμε προς τα χωριά που συνορεύουν με την Αλβανία και αρνούνται να εντάξουν ξενόφερτους για την Ήπειρο, ήχους στα πανηγύρια τους. Υπάρχουν πλέον και Ανώτατες Σχολές όπου διδάσκεται η παραδοσιακή μουσική κάτι που αποτελεί ελπίδα για το μέλλον.
Καλό ταξίδι Πέτρο Χαλκιά. Θερμά συλλυπητήρια στα παιδιά και τους υπόλοιπους συγγενείς του μεγάλου κλαρινίστα. Το «αντίο» του news bomb με δύο από τα λεγόμενα «τραγούδια του χάρου», τα «Για πες μας χάρε να χαρείς» και «Ένα βράδυ βγήκε ο χάρος», με τον μαγικό ήχο του κλαρίνου του Πετρολούκα Χαλκιά και την εξαιρετική ερμηνεία του φίλου και συνεργάτη του Αντώνη Κυρίτση.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου